BESLENMENİN ZİHİNSEL GELİŞİM ÜZERİNE ETKİSİ
Uzm. Dr. Hüseyin AYNUR
İnsan beyni beş yaşına kadar olağanüstü bir gelişme hızı göstermekte olup beyninin yüzde 90'ı bu dönemde gelişimini tamamlamaktadır. İlk beş yıldan sonra zihinsel gelişim durmaz fakat aynı hızla olmamakla birlikte ergenlik döneminin sonuna kadar hatta ileri yaşlarda bazı zihinsel özellikler gelişim gösterebilir. Vücudumuzun toplam ağırlığının sadece % 2-3’ü kadar olan beynimiz, günlük toplam enerjimizin yaklaşık % 30’unu harcamaktadır. Bu durumda vücudumuz için gerekli olan enerjiyi almamız gerekir. Bu da dengeli ve yeterli beslenme ile gerçekleşir.
Zihinsel gelişim için ilk olarak doğru besin maddelerini doğru miktarlarda ve doğru zamanlarda almak ve zihnimizi geliştirecek öğrenme stratejilerinin öğrenilerek beyin egzersizlerinin etkili olarak kullanması gereklidir. 
Ülkemizde 6-24 aylık bebeklerin yarısından fazlası demir eksikliği, her yıl yaklaşık olarak 330.000 bebek annelerinin hamileliği döneminde iyot eksikliği, yıllık 3000 bebekte folat eksikliği nedeniyle ciddi doğumsal anomali riski oluşmaktadır.Tek yönlü beslenme, rafine edilmiş ve işlenmiş besinler, kızartılmış fast food yiyecekler aşırı şeker tüketimi, kola ve cips, uzun süre açlık, az öğünlü besin tüketimi, besinlere konulan bazı ek maddeler, tarım ilacı içeren besinler hafızayı zayıflatmaktadır.
Beynimizi olumlu etkileyen besinler ise şöyledir:
B grubu vitaminler, konsantrasyon, zihinsel faaliyetlerin performansında artış sağlarken, beyni strese karşı korumaktadır. Et, süt, balık, yoğurt ve yumurta gibi hayvansal protein içeren gıdalar ile tahılları tüketerek günlük B vitamini ihtiyacını karşılayabiliriz.
“Folik asit adı verilen vitamin, beynin gıdası olarak adlandırılır. Yeşil yapraklı sebze ve meyve tüketerek folik asit ihtiyacı karşılanır.
Balıkta bulunan yağlar özellikle Omega 3, beynin yaşlanmasını yavaşlatmakta ve ileriki yaşlardaki kavrama, idrak etme ve zeka seviyelerine olumlu yönde etki etmektedir. Haftada bir ya da iki defa sardalye, tonbalığı tüketilmelidir.
Pekmez demir deposu olup beyni beslemektedir.
Bitkisel yağlar ve yağlı tohumlardan E vitamini alınmalıdır.
Avakado, ısırgan otu çayı, yaban mersini, algılamayı artırmaktadır.
Beyin metabolizmasını canlandıran enzimler içeren havuç hatırlama yeteneğini arttırmaktadır.
Meyankökünden elde edilen “carbenoxolon” isimli bileşim yaşlanmaya bağlı olarak beyin faaliyetlerinin azalmasına neden olan bir enzimin oluşmasını engellediği ABD’de yapılan bir araştırmada ortaya konulmuştur.
Çay bedeni ve zihni yorgunluğu giderir, sinirleri uyarır. (Aşırı tüketilmemelidir.)
Elma sinirleri kuvvetlendirir, bedeni ve zihni yorgunluğu giderir.
Fasülye, hurma, badem, mercimek, karnıbahar beden ve zihin gücünü artırır.
Ceviz, fındık, fıstık, zihnin uzun süre çalışmasına yardımcı olur. Yorgunluğu giderir.
Fesleğen, limon, balık ve karabiberin zihin açma özelliği vardır.
|
