ENGELLİLERDE REKREASYON
Arş. Gör. Kubilay ÖCAL
Muğla Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu
Serbest zaman değerlendirme alışkanlıkları bireyleri, toplumları ve ülkelerin sosyal, ekonomik ve kültürel refahını etkileyen önemli güçlerden biridir. Dönüşümcü metoda göre serbest zaman değerlendirme bireyi toplumu ve tüm ülkeyi değiştirebilir. Birey serbest zaman sayesinde hayatına büyük bir anlam ve farkında olma anlayış katabilir. Serbest zaman değerlendirme bireylerin fikirlerini, tasarı yeteneklerini, ruhsal gelişimlerini ve kendilerini ifade serbestliklerini geliştirmektedir. Ayrıca sosyal iletişimi geliştirip yeni arkadaşlıklar be dostluklar kurmakta etkilidir. Bu sosyal faktörler kültürel kimliği, aile bağlarını ve toplum çarklarını geliştirmektedir (2)
Rekreasyon bir ülkenin sosyal, ekonomik, doğal kaynaklarının ve kentsel çevresinin ayrılmaz ve önemli bir parçasıdır. Bireyin ve toplumun davranışlarının temel parçası ve amacıdır. Rekreasyon tipik olarak insanların eğlenmek ve keyif almak için yaptıkları yüzme, masatenisi, aerobik gibi aktiviteler olarak tanımlanabilir. Serbest zaman değerlendirmesinin değişik yolları vardır. Serbest zaman aktivitelerini özel, zorunlu olmayan, isteğe bağlı aktiviteler ve gelişi güzel yapılan aktiviteler olarak üç guruba ayırabiliriz(3)
Halk sağlığı prensiplerine göre duygusal ve davranışsal bozukluk gösteren çocuklar için rekreasyonun ve okul dışı aktivitelerin önemi büyüktür (4)
Serbest zamanın etkili ve olumlu bir şekilde değerlendirilmesi engelliler açısında önemlidir. Bu sayede engellilerin toplumla kaynaşması ve rehabilitasyonu sağlanabilir. Rehabilitasyon ile engellilerin yalnızca hareket özgürlüğünü sağlamak değil, günlük yaşantısında tamamen bağımsız, kimseye muhtaç olmadan sürdürebilen bir kişi haline getirilmesi hedeflenmektedir.
Modern tedavide hastaya medikal tedavinin yanında rekreasyonel aktivitelerle moral ve yaşama sevincinin aşılanması, hastanın psikolojik durumunun en yüksek düzeye çıkması hastanın tedavi süresinin kısalmasına neden olacaktır. İşlev kayıpları, bedensel kayıplar ve yetersizlikler engelli hastaların psikolojik durumlarında olumsuzluklara neden olmaktadır. Birçok engelli hastanın içene kapanık bir hayat tarzı sergilemesi, kendilerine güvensizlikleri bu nedenledir.
Sporun ve oyunun genel bir özelliği olarak rekreasyonel aktivitelere katılan, oyunlarda ve sporlarda aktif olarak yer alan engellilerin hayata bakış açıları değişir ve hayata daha sıkı ve içten bağlanmaları sağlanır. Engelli sosyalleşmeye ve iletişim kurmaya daha istekli olur. Bu nedenle engellilerde rekreasyon engellinin dünya ile iletişime geçmesi demektir.
Johns çalışmasında engellilerin rekreasyonel faaliyetlere katılımlarını engelleyen faktörler üzerinde durmaktadır. Bunların önemli bir bölümü engellilerin engelsizlerle entegrasyonunu geliştirecek programların eksikliği ve özürlülerle çalışan personelin özürlüler hakkında eğitimsiz ve önyargılı olmasından kaynaklanmaktadır (5)
Engelli kızlarda bu bariyerler daha belirgin ve etkendir. 10–16 yaş arası 14 kız engelli ile yapılan çalışmada bu sonuç ortaya çıkmıştır. Yapılan çalışmada engelli kızlarla yapılan yüz yüze anket sırasında engelli kızlara 3 soru yöneltilmiştir bunlar engelli bir kız olmak, fiziksek rekreasyonel faaliyetlerde yer almanın faydalarını benimsemek, fiziksek aktivitelerde bulunmayı engelleyecek bariyerler. (6)
Sosyal adalet her bireyin ekonomik eşitsizlik, cinsiyet, etnik köken, uyruk, yaş, cinsel tercihi, engel ve sağlığına bakılmaksızın temel ihtiyaçlarına sahip olması olarak değerlendirilmektedir.
Bu tanımdan yola çıkarak engellilerinde en az engelsizler kadar ülkenin sahip olduğu kaynaklardan ve imkânlardan faydalanması gerekmektedir. Onlar bu kaynaklardan kendi başlarına faydalanıyorlarsa yönetimlerin bu olanakları onlara götürmesi gerekmektedir.
Co-cultural teoriye göre azınlıkların sesleri her zaman çoğunluktan az çıkmaktadır. Engel bireylerin hem kendileri hem aileleri bu durumdan utanmakta ya da kendilerini toplumdan geri çekmektedirler. Giderek daha içe kapanmayla sonuçlanan bu durum zamanla hem ailede hem de engellilerde geri dönülemez yaralar açmaktadır (7).
1 Resmi Gazete, 27 Mayıs 1949 Sayı: 7217.
2 Edington, R. C. World Leisure: Enhancing Quality of Life, International Journal of Applied Sports Sciences, 2006, vol. 18, No:2, 108-120.
3 Dattilo, H. Murphy, W. Leisure Education Program Planning, 1991, Venture Publishing, 9.
4 Keller, E. T. Bost, S. N. Lock, D. E. Marcenko, O. M. Factor Associate with Participation of Childeren with Mental Health Problems in Structured Youth Development Programs, Journal of Emotional Behavioral disorders fall 2005 Vol.13 No. 3. 141.
5 Jones, B. D. Denied From a Lot of Places Barriers to participation in Community Recreation Programs Encountered by Children with Disabilities in Maine:Perspective of Parents, www.unbf.ca/leisure/journal/evolution/leisureinfo/leisuretable/jones...
6 Anderson, M. D. Bedini, A. L. Moreland, L. Getting all Girls into the Game: Physicaly Active Recreation for Girls with Disabilites, Journal of Parks and Recreation Administration winter 2005, vol. 23, no. 4 78-103.
7 Anderson, M. D. Bedini, A. L. Moreland, L. Getting all Girls into the Game: Physicaly Active Recreation for Girls with Disabilites, Journal of Parks and Recreation Administration winter 2005, vol. 23, no. 4 83.
Referanslar:
